Początki szkolnictwa zawodowego w Poniatowej

Szkolnictwo zawodowe w naszym mieście powstało na potrzeby fabryki, jaką była (mająca różne nazwy formalne) EDA. Jest to zakład przemysłowy, którego historia - podobnie jak miasta Poniatowej – rozpoczynała się dwukrotnie: tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu.

Z inicjatywy ówczesnego wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego i przy jego udziale w realizacji powstał w 1937r. Centralny Okręg Przemysłowy. Było to przedsięwzięcie mające na celu rozwój i umocnienie przemysłu zbrojeniowego, wobec coraz bardziej realnej groźby wojny. Zakłady COP zapewniły pracę na terenach dotkniętych największym bezrobociem, a budowa infrastruktury towarzyszącej podniosła poziom cywilizacyjny tych terenów.

Jednym z zakładów COP była zlokalizowana w lasach w pobliżu wsi Poniatowa fabryka sprzętu łącznościowego i radiowego dla wojska. Jej budowę rozpoczęto w 1937r., jednocześnie w odległości 2 km wytyczono pierwsze ulice pod przyszłe miasto. Produkcja w zakładzie rozpoczęła się lipcu 1939r., na osiedlu mieszkaniowym zamieszkałe były pierwsze bloki. Wybuch wojny przerwał realizację inwestycji, osiedle i zakład zajęli Niemcy.

Powtórny początek historii Poniatowej to rok 1949. Dekretem rządu 22 lipca ogłoszono odbudowę i rozbudowę zakładów, które otrzymały nazwę Zakłady Wytwórcze Sprzętu Instalacyjnego jako filię zakładów w Bydgoszczy. Stamtąd skierowano pierwszych pracowników, specjalistów w zakresie obróbki plastycznej i wiórowej, kadra techniczna przybyła też z innych zakładów na terenie Polski, natomiast kadra robotnicza wywodziła się  w większości z okolicznych wsi.

Fot. 1 Wykładowcy

Rozwijający się prężnie zakład potrzebował wykwalifikowanych pracowników, toteż od początku jego istnienia podjęto działania ma jące na celu stworzenie  szkolnictwa zawodowego. Początkowo były to kursy przyuczające, ale już  w 1951r. otwarto Technikum Mecha niczno-Elektryczne. Była to szkoła wieczorowa dla pra cujących, łączyła przygotowanie zawodowe z ogólnym. Pierwszy egzamin dojrzałości odbył się w 1953 roku dla absolwentów, którzy wcześniej uzyskali odpowiedni poziom wykształcenia.

Fot. 2 Matura 1954

Fot. 3 Matura 1956

Ogółem w technikum wieczorowym do 1973r. uczyło się ponad 1200 osób, świadectwa dojrzałości uzyskało 503. Najlepsi absolwenci kontynuowali naukę na studiach wyższych, przede wszystkim w Wyższej Szkole Inżynierskiej (obecnie Politechnice) w Lublinie.

W latach 60. WSI  utworzyła przy zakładzie filię, w której specjaliści praktycy zdobywali potrzebne kwalifika­cje. Ten sposób kształcenia: od robotnika do inżyniera zapewniał wysoko wykwa­lifikowaną kadrę o wszechstronnych umiejętnościach.

Pierwszym dyrektorem technikum był Władysław Proficz, pełniący jednocze­śnie funkcję dyrektora szkoły zawodowej w Kazimierzu, następnie Stefan Zychowicz, jednocześnie kie­rownik szkoły podstawowej w Poniato­wej.

Długoletnim  zasłużonym dyrektorem był Stanisław Romanowski.

Fot. 4 Stanisław Romanowski

Następną placówką była powstała w 1962r. Zasadnicza Szkoła Zawodowa, kształcąca młodzież w systemie dziennym. Jej pierwszym dyrektorem był inż. Jerzy Solarski. Uczniowie szkoły zawodowej byli jednocześnie młodocianymi pracownikami zakładu, co zapewniało im wynagrodzenie, świadczenia socjalne oraz zaliczane było do okresu zatrudnienia. Obydwie szkoły zlokalizowane były w budynkach zakładowych, przejściowo także na terenie budynków szkolnych w mieście. Kształciły w zawodach branży metalowej w zakresie obróbki metalu, mechaników i elektryków. Kierunki kształcenia dostosowane były do potrzeb  rozwijającego się i dobrze prosperującego w ówczesnych warunkach zakładu, który wszystkim absolwentom zapewniał pracę.

Zarys historii ZST od 1973 roku

Nowy etap w historii szkolnictwa zawodowego rozpoczął się w 1973r. wraz z powstaniem Zespołu Szkół Zawodowych Ministerstwa Przemysłu Maszynowego. W jego skład weszły dotychczas istniejące placówki oraz nowo powstałe szkoły dzienne i wieczorowe, technikum, liceum zawodowe, szkoła zawodowa, szkoła policealna. W latach 70. liczebność uczniów i słuchaczy przekraczała 1100 osób w ponad 30 oddziałach. Zatrudniono liczną, odpowiednio wykształconą kadrę pedagogiczną, nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących, zawodowych oraz praktycznej nauki zawodu.

Fot. 5 Budynek szkolny

Szkoła otrzymała w roku powstania nową okazałą siedzibę wraz z pełnowymiarową salą gimnastyczną i warsztatami praktycznej nauki zawodu. Dzięki dotacjom centralnym i wsparciu zakładu została wyposażona w nowy sprzęt, liczne nowoczesne pomoce dydaktyczne. Powstała nieodpłatna wypożyczalnia sprzętu sportowego i turystycznego, świetlica oraz bogato wyposażona biblioteka. Uczniowie dojeżdżali do szkoły także z odległych miejscowości, dzięki rozbudowanemu systemowi dowozów pracowników zakładu. Od 1980 r oku mogli także zamieszkać w internacie, który zapewniał im doskonałe warunki, opiekę pedagogiczną i pomoc w odrabianiu lekcji oraz znakomitą kuchnię. W związku z przekształceniami zakładu w 1999r. internat został zlikwidowany, uczniowie mogli korzystać z internatu LO.

Szkoła w 1976 r. zmieniła nazwę na Zespół Szkół Technicznych Zakładów Zmechanizowanego Sprzętu Domowego „PREDOM-EDA”, w 1990r. po upadku zakładu nazwa została skrócona do:  Zespół Szkół Technicznych. Jako placówka oświatowa podlega Kuratorium Oświaty w Lublinie, od 1998 roku organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe w Opolu Lubelskim.

W ciągu 35 lat istnienia szkoła zmieniała, modyfikowała i wprowadzała  nowe kierunki kształcenia, dostosowując się do potrzeb rynku pracy, który tworzył przede wszystkim zakład, ale także dawała możliwości podjęcia pracy w wielu innych instytucjach oraz kontynuowania nauki w szkołach wyższych. Przemiany polityczne i gospodarcze, transformacja ustrojowa, liczne reformy i zmiany w prawie oświatowym miały  i mają decydujący wpływ na jej kondycję, podobnie jak całego szkolnictwa.

W początkach istnienia ZST kontynuowany był system kształcenia wieczorowego na potrzeby zakładu. Technikum istniało do 1989 roku, ukończyło je 478 osób w specjalnościach: mechanik obróbki skrawaniem, elektromechanik, technik-odlewnik, technik budowy maszyn i aparatury elektronicznej. Wieczorowa szkoła zawodowa dla pracujących istniała do 1981 roku, kształciła w zawodach ślusarz i ślusarz mechanik, ukończyło ją 125 osób.

Zasadniczą Szkołę Zawodową ostatni absolwenci opuścili w 2003 roku. Była to najliczniejsza  szkoła, ogółem od roku szkolnego1973/74 ukończyło ją 2399 osób. Do końca lat 80. uczniowie byli jednocześnie młodocianymi pracownikami zakładu, naukę zawodu odbywali na warsztatach szkolnych, również bezpośrednio w fabryce.  ZSZ kształciła w trzyletnim cyklu w zawodach: ślusarz, ślusarz narzędziowy, tokarz, frezer, szlifierz, spawacz, formierz-odlewnik, elektromechanik, mechanik precyzyjny, operator obrabiarek skrawających. W latach zmniejszającego się zapotrzebowania na zatrudnienie w tych zawodach ograniczono kierunki branży metalowej.

Fot. 14 Lekcja chemii

Fot. 15 Lekcja rysunku technicznego

Dla dziewcząt powstało w 1993 roku krawiectwo, dla chłopców w 1998 stolarstwo.

Absolwenci szkoły zawodowej mogli kontynuować naukę w  trzyletnim technikum mechanicznym o specjalności obróbka skrawaniem, ukończyło je 559 osób, ostatni rocznik w 2004. Była to szkoła średnia, kończąca się uzyskaniem dyplomu technika i możliwością zdawania egzaminu dojrzałości. W latach 2000-03 istniało na podbudowie szkoły zawodowej Technikum Odzieżowe.

Fot. 16 Prezentacja kreacji uszytych przez absolwentki technikum odzieżowego

W latach 1973-85 istniało 4-letnie Liceum Zawodowe – szkoła dająca przygotowanie do zawodów robotniczych połączone ze zdobyciem średniego wykształcenia ogólnego. Zdanie matury umożliwiało podjęcie studiów i szczególnie wśród pierwszych roczników odsetek studiujących był wysoki. Liceum Zawodowe ukończyło 397 osób, wśród nich były dwa roczniki w zawodzie sprzedawca-magazynier. Pozostałe kierunki to mechanik obróbki skrawaniem, elektromonter, budowa i naprawa maszyn.

Fot. 17 Matura

Fot. 18 Obrona pracy  dyplomowej 1991

Średnie wykształcenie i możliwość studiowania uzyskiwali absolwenci pięcioletniego Technikum Mechanicznego na podbudowie szkoły podstawowej. Ten typ szkoły istniał w latach 1978-2006. Ukończyło ją 1034 osoby, uzyskując tytuł technika, większość zdała maturę, znaczna ilość podjęła studia, nie tylko techniczne. Technikum kształciło w zakresie budowy maszyn, obróbki plastycznej, chłodnictwa oraz specjalnościach elektronicznych (od 1988r).

Fot. 19 W świetlicy szkolnej

W latach 1999-2004 istniało czteroletnie Liceum Techniczne o profilu mechanicznym, ukończyło je 52 osoby.

W 2002 roku szkoła przyjęła pierwszych absolwentów gimnazjum, dla których – zgodnie z reformą oświaty - przygotowano system kształcenia w trzyletnim liceum profilowanym  oraz czteroletnim technikum.  W liceum profilowanym młodzież kształci się w zakresie mechatroniki, zarządzania informacją oraz (do 2008r.) w profilu usługowo-gospodarczym. Absolwenci liceum profilowanego uczą się w szkole policealnej, która daje możliwość uzyskania dyplomu technika. Technikum kontynuuje specjalności elektroniczne, od 2005r. kształci również informatyków. W związku z powrotem zapotrzebowania na rynku pracy na mechaników reaktywowano w 2007r. kształcenie w specjalności technik mechanik.

Poszerzając ofertę edukacyjną ZST kształci w szkołach uzupełniających dla dorosłych: od 2007 w technikum, od 2008 w liceum.

W latach 1973-2007 Zespół Szkół Technicznych opuściło 5345 absolwentów.

W roku jubileuszu szkoła odzyskała swój blask, Starostwo Powiatowe przeprowadziło termomodernizację budynku, położono tynki, wymieniono okna, wymieniono grzejniki. Szkoła zmienia swoje oblicze, wpisując się na trwałe w historię oświaty.

Szkoła po modernizacji

W obiektywie pana Pawła.